Ένα μετεωρολογικό φαινόμενο ευθύνεται για την καταστροφική πυρκαγιά, στο νησί της Θάσου. Το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες και ονομάζεται «ξηρή καταιγίδα». Σε συνδιασμο με τους ισχυρούς ανέμους που φυσούσαν στην περιοχή, συνέβαλε στην εξάπλωση της φωτιάς που κατέστρεψε το νησί της Βορείου Ελλάδας.
Πρόκειται για καταιγίδα χωρίς βροχή! Στην περίπτωση της Θάσου το νησί δέχθηκε το Σάββατο περίπου 100 κεραυνούς, χωρίς να πέσει στάλα βροχής. Γι' αυτό πυροδοτήθηκαν 4 πύρινα μέτωπα τα οποία εξαπλώθηκαν γρήγορα λόγω και των ισχυρών ανέμων που έπνεαν στο νησί.
Οι κεραυνοί «χτύπησαν» ολόκληρη τη Μακεδονία, αφού συνολικά 3.000 κεραυνοί έπεσαν μέσα σε 12 ώρες το Σάββατο σε Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Μόνο που η Θάσος είχε την ατυχία να μην δεχθεί καθόλου βροχή.
Οι "ξηρές καταιγίδες" εκδηλώνονται όταν υπάρχει πολύ ξηρή ατμόσφαιρα, με σχετική υγρασία κάτω του 50% στο αποκαλούμενο "ξηρό οριακό στρώμα", δηλαδή τα στρώματα της τροπόσφαιρας με ύψος έως 1500 μέτρα από το έδαφος. Μάλιστα σύμφωνα με τον ανιχνευτή ηλεκτρικών εκκενώσεων του αστεροσκοπείου "Ζευς", η Θάσος βρέθηκε στο επίκεντρο ενός συμπλέγματος καταιγίδων στις 6 το πρωί του περασμένου Σαββάτου. Στα επόμενα 45 λεπτά εκδηλώθηκαν και τα τρία από τα τέσσερα πύρινα μέτωπα.
Η Θάσος, η Εύβοια, η Χαλκιδική, η Αρκαδία αλλά και οι περιοχές του Παγασητικού και του Αργολικού Κόλπου θεωρούνται από τους ειδικούς, ως τα πλέον επικίνδυνα μέρη της Ελλάδας για την εμφάνιση ξηρών και θερμικών καταιγίδων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την απουσία βροχής και την πτώση κεραυνών. Έχουν ως συνέπεια την εκδήλωση πυρκαγιών, όπως αυτές σε Κασσάνδρα, Μαίναλο και Θάσο.
Κατά τις ζεστές ημέρες, ο αέρας κοντά στην επιφάνεια του εδάφους θερμαίνεται, ανεβαίνει προς τα επάνω, αυξάνεται η σχετική του υγρασία και δημιουργεί άσπρα νέφη τα οποία μετά γίνονται μαύρα καθώς δημιουργείται η καταιγίδα. Όταν τα νέφη υγροποιηθούν, αρχίζει να πέφτει βροχή, η οποία στην πορεία προς το έδαφος, όμως, εξατμίζεται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του αέρα εξαιτίας του καύσωνα στα χαμηλότερα στρώματα. Αυτό ονομάζουν οι ειδικοί ξηρή καταιγίδα. Οι κεραυνοί όμως φτάνουν ώς το έδαφος όπου βρίσκουν ξηρά υλικά τα οποία αναφλέγονται εύκολα.
«Στην Ελλάδα, επειδή έχουμε αρκετά μεγάλη υγρασία, μπορεί να υπάρξει ελάχιστη βροχόπτωση αλλά προς το κέντρο της καταιγίδας, ενώ οι κεραυνοί χτυπούν αρκετά μακριά σε ακτίνα πέντε με δέκα χιλιομέτρων εκεί όπου δεν βρέχει. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ατμοσφαιρικός ηλεκτρισμός δεν αναπτύσσεται μόνο στο σημείο της βροχόπτωσης. Στην περίπτωση της Κασσάνδρας και της Θάσου πάντως, βασικό ρόλο έπαιξε και η μορφολογία του εδάφους, αφού ουσιαστικά η Χαλκιδική και η Θάσος ήταν σαν τοίχος σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας, που λειτουργεί ως τροφή για τη θερμική καταιγίδα», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και διευθυντής του Εργαστηρίου Μετωρολογίας δρ Βασίλειος Κατσούλης.
Λιγότερο επικίνδυνες αλλά εξίσου επίφοβες για την ανάπτυξη πυρκαγιάς θεωρούνται οι θερμικές καταιγίδες, οι οποίες δημιουργούνται από θερμές επιφανειακές αέριες μάζες οι οποίες ανέρχονται στην ατμόσφαιρα και υγροποιούνται, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται ηλεκτρικά φορτία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκδηλώνεται πληθώρα κεραυνών οι οποίοι χτυπούν τα ξερόχορτα -«καύσιμη ύλη» στην επιφάνεια του εδάφους, που έχει υψηλή θερμοκρασία και ευνοεί την ανάπτυξη πυρκαγιών.
Οι κοιλάδες
«Κύριοι τόποι εμφάνισης θερμικών καταιγίδων στην Ελλάδα είναι οι κοιλάδες που από τη ζέστη τροφοδοτούνται με υδρατμούς. Οι κεραυνοί είναι μία πολύ σοβαρή αιτία πυρκαγιών στην Ελλάδα, όπως και στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Ας μην ψάχνουμε μόνο για εμπρηστές», λέει ο δρ Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής Ατμοσφαιρικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Όσον αφορά την πυρκαγιά του Μαινάλου είναι πολύ πιθανό να έχει προκληθεί από ξηρή καταιγίδα», αναφέρει ο δασολόγος, ειδικός στις πυρκαγιές, δρ Γαβριήλ Ξανθόπουλος. «Από μακριά οι ξηρές καταιγίδες φαίνονται σαν μία κουρτίνα από γκρι σύννεφα καταιγίδας που διακόπτονται απότομα πριν φτάσει στο έδαφος, ενώ υπάρχει και μεγάλη συχνότητα κεραυνών. Είναι αυτό που λέμε "κεραυνοί εν αιθρία". Στο συγκεκριμένο είδος καταιγίδας οφειλόταν και η μεγάλη πυρκαγιά του Μαινάλου πριν από 6 χρόνια ακριβώς, 22-24 Αυγούστου 2000». Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο οροπέδιο της Τρίπολης θεωρούνται υπεύθυνες για τις ξηρές και θερμικές καταιγίδες που εμφανίζονται στην περιοχή.
Πηγή: Έθνος - Τα Νέα